طنین باران، برق می‌رود، زندگی هم با او می‌رود؛ انگار خاموشی یک مدیر نامرئی است که تصمیم گرفته اقتصاد، بیمارستان و خانه‌ها را تعطیل کند. ماینرها سود می‌برند، مردم ضرر می‌دهند و کمر شبکه برق، همچون طناب پوسیده‌ای زیر بار اسراف و مصرف پنهان خم می‌شود.

خاموشی؛ بحران پنهان اما ویرانگر

با هر بار قطع برق، جریان طبیعی زندگی متوقف می‌شود؛ وسایل ضروری از کار می‌افتند، خانواده‌ها در سکوت و بی‌نظمی فرو می‌روند و بیمارستان‌ها با تهدیدی جدی روبه‌رو می‌شوند، جایی که هر لحظه خاموشی می‌تواند جان بیماران وابسته به دستگاه‌های حیاتی را به خطر اندازد. این بحران خاموش، در ظاهر ساده اما در باطن ویرانگر است و امنیت روانی و اجتماعی مردم را متزلزل می‌کند.

از سوی دیگر، صنایع و کارگاه‌ها با زیان‌های سنگین مواجه می‌شوند؛ هر دقیقه توقف تولید به معنای ضرر مالی و کاهش اشتغال است.کسب‌وکارهای کوچک مشتریان خود را از دست می‌دهند و کالاهای فاسدشدنی نابود می‌شوند. زیرساخت‌های دیجیتال از اینترنت تا بانکداری الکترونیک فلج می‌شوند و ارتباطات حیاتی قطع می‌گردد. خانواده‌ها نیز ناچارند هزینه‌های اضافی برای ژنراتور و وسایل جایگزین بپردازند.

خاموشی، اگرچه بی‌صدا رخ می‌دهد، اما همچون موجی پنهان، بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی را در هم می‌شکند و زندگی روزمره را به میدان بحران تبدیل می کند.

مصرف پنهان و اسراف آشکار

در حالی‌ که شبکه برق آذربایجان شرقی طی سال‌های اخیر با رشد مصرف خانگی و صنعتی روبه‌رو بوده، روند گسترش فعالیت‌های غیرمجاز استخراج رمزارز به یکی از نگرانی‌های اصلی مدیران حوزه انرژی تبدیل شده است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان، سهم قابل‌توجهی در ناترازی شبکه برق استان دارد.

آمار تکان‌دهنده از مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز 

بر اساس اعلام رسمی شرکت توزیع نیروی برق تبریز، از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا ۸ آذرماه، ۲۳۹ مرکز غیرمجاز استخراج رمزارز در شهرستان‌های تبریز، اسکو و آذرشهر شناسایی و پلمب شده است. در جریان این عملیات ۱۹۳۷ دستگاه استخراج غیرمجاز کشف و جمع‌آوری شده است؛ عددی که نشان‌دهنده گستردگی فعالیت‌های پنهان در سطح استان است.

مصرفی برابر با ۱۷ هزار خانه در تبریز

براساس محاسبات فنی ارائه‌شده از سوی شرکت توزیع برق تبریز، هر دستگاه استخراج رمزارز حدود ۷۲ کیلووات ساعت در روز و معادل مصرف برق ۹ واحد مسکونی انرژی مصرف می‌کند. با این حساب، دستگاه‌های کشف‌شده در استان معادل مصرف متعارف ۱۷۴۳۳ خانه برق مصرف ‌کرده‌اند؛ مصرفی که اگر ادامه می‌یافت، می‌توانست فشار قابل‌توجهی بر شبکه و تولید برق وارد کند.

وسوسه سودآوری و شکاف تعرفه‌ها

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد فاصله بین تعرفه واقعی ماینینگ و تعرفه یارانه‌ای برق خانگی، آن‌قدر زیاد است که برخی افراد وسوسه می‌شوند فعالیت خود را پنهان کنند.

از سوی دیگر، سودآوری استخراج رمزارز برای برخی افراد در شرایط اقتصادی فعلی، یک «راه میانبر» محسوب می‌شود؛ میانبری که هزینه‌اش را مردم و شبکه برق می‌پردازند.

اسراف؛ دشمنی در لباس عادت 

اما مشکل فقط ماینر‌ها نیست. مصرف بی‌رویه برق در خانه‌ها نیز می‌تواند به‌اندازه استخراج غیرمجاز تهدید ایجاد کند و شبکه برق را به آستانه بحران برساند.

چراغ‌هایی که بی‌دلیل روشن می‌مانند، شارژرهایی که همیشه در پریز هستند، تلویزیون‌هایی که برای کسی روشن نیست، استفاده از بخاری برقی یا کولر گازی در ساعات اوج مصرف و لباسشویی‌هایی که درست در زمان پیک بار روشن می‌شوند، همه در مقیاس استان هزاران مگاوات مصرف بیهوده ایجاد می‌کنند و منجر به خاموشی، افزایش هزینه خانوار و فرسودگی تجهیزات برق‌رسانی می‌شود.

نقش مردم در عبور از بحران

با وجود همه این چالش‌ها، تجربه ثابت کرده که همکاری مردم، نقش تعیین‌کننده‌ای در عبور از بحران‌های انرژی دارد. هر بار که شرکت برق هشدار داده، خانواده‌ها با خاموش کردن چند وسیله یا تغییر زمان استفاده از بحران عبور کرده است.

صرفه‌جویی؛ وظیفه‌ای همگانی

صرفه‌جویی در مصرف برق دیگر یک توصیه ساده نیست؛ بلکه مأموریتی است که هر خانه، هر خانواده، هر مغازه و هر شهر باید آن را جدی بگیرد. امروز هر چراغ خاموش، هر وسیله پرمصرفی که درست استفاده شود، گامی به سوی کاهش بحران و تضمین پایداری شبکه برق است.