تاریخ : دوشنبه, ۱۲ خرداد , ۱۴۰۴ Monday, 2 June , 2025

اخبار ویژه

شاعر بلند آوازه آذربایجان درگذشت پدر کسی که بهشتی زیر پایش نیست ولی زندگی را بهشت می کند روابط عمومی و جایگاه برباد رفته جایی که ما بودیم سگ صاحبش را نمی شناخت احیای امیدها برای احیای دریاچه در سایه مدیریت جدید خطر اعتیاد اینترنتی/ کودکان را دریابید اقدامات کافی برای واگذاری تراکتور انجام شده است برگزاری جشنواره شب چلّه در شهرستان‌های آذربایجان شرقی نوآوری باید به گفتمان مدیریتی تبدیل شود کاهش سوال برانگیز بودجه آذربایجان شرقی در سال آینده مال بد بیخ ریش صاحبش درمانی نوین برای مقابله با سرطان؛ تاخت و تاز دانشمندان ایرانی در‌جهان انتصاب مشاور رئیس دانشگاه تبریز نان در تنور گرانی توسعه کشاورزی میانه با تکمیل زنجیره‌ها و جذب سرمایه‌گذاران خصوصی شتاب می‌گیرد نایب‌قهرمانی دانشگاه تبریز در لیگ بدمینتون دانشگاه‌های منطقه ۳ کشور روز مزرعه نباتات علوفه‌ای در شهرستان اهر برگزار شد جهاددانشگاهی آذربایجان شرقی، پیشگام توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در کشور خشک شدن دریاچه ارومیه چالشی ملی و فراملی است

3
سرنوشت غم انگیز چهارراه شهید بهشتی،

«بازآفرینی شهری» به کوفته‌تبریزی رسید!

  • کد خبر : 2844
  • ۱۴ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۷:۳۸
«بازآفرینی شهری» به کوفته‌تبریزی رسید!
طنین باران، تصویری که تبریزی‌‌ها از چهارراه منصور خاطره‌انگیز ذهن‌شان دارند، با وضعیتی که این‌روزها مبتلابه این چهارراه است، فاصله‌ معناداری دارد؛ فاصله‌ای به اختلاف «هزاره اول پیش از میلاد» تا «برگزاری جشنواره کوفته‌تبریزی!»

به گزارش طنین باران، میدان شهید بهشتی تبریز یا به قول معروف، منصور سابق -که مانند بسیاری از نامگذاری‌ها هرگز بر زبان تبریزی‌ها ننشست- از میدان‌های مهم و محوری در این شهر است. این میدان در اوایل دهه ۸۰ در معرض یکی از بزرگترین مداخلات شهرداری‌ها در بافت تاریخی شهر قرار گرفت. مداخلاتی که نام دهان‌پرکن «پروژه بازآفرینی» را یدک می‌کشید، اما در عمل سرنوشت مرکز شهر را به ناکجاآباد رهنمون کرد.
 اصلاً اجازه بدهید سری به «چهارراه منصور قدیمی» بزنیم، و ببینیم آن‌چهارراه کوچک قدیمی چه بود و در ادامه، چه شد.
چهارراه منصور، در آذر ۱۳۰۸ احداث و افتتاح شده‌ و جزو میدان‌های پیشرو تبریز به شمار می‌رود. حدفاصل غربی این چهارراه تا میدان ساعت، از مسیرهای مهم تاریخی در کشور است. خیابان کهنه (کهنه خیاوان در گویش ترکی) و مسجد کبود، در همین محور قرار دارد. به گواه کاوش‌های باستانی سال ۱۳۷۶، قدمت تاریخی سکونت در تبریز به هزاره اول قبل از میلاد باز می‌گردد. سند مجسم این قدمت تاریخی، «سایت‌موزه عصر آهن» در فاصله اندکی از چهارراه منصور است.  
 این چهارراه در دهه ۷۰، پیش از آن‌که در معرض مداخلات بازآفرینی قرار بگیرد، یک میدانِ خوشایند و صمیمی بود. نگارخانه مانی و موزه آثار مرحوم بهتونی، در جنوب میدان بود. به فاصله اندکی، شمال میدان، به کتابخانه قدیمی رشدیه و انجمن خوشنویسان تبریز می‌رسید. اداره فرهنگ آذربایجان نیز در دوره‌ای، در همین ساختمان بود. همچنین باید به خاطر بیاورید فضای کنج چهارراه را که با صفای مغازه‌های آبلیموگیری، گلفروشی‌ها، نان‌لواش دستی، قهوه‌خانه و میوه‌فروشی عجین بود. مهم‌تر و زیباتر از همه، صوت دلنشین قرآن و اذان مسجد تاریخی کریم‌خان بود که معنویت خاصی به فضای چهارراه بخشیده بود.
خانه‌های قدیمی پشت چهاراه با ده‌ها خانواده کهنسال و اصیل تبریزی، پشتوانه اجتماعی میدان بود. پشتوانه ای که بخش کوچکی از آن، در قهوه‌‌خانه نزدیک چهارراه نمودار بود. این چند سطر، سیمای کلی چهارراه منصور دهه ۶۰ و ۷۰ بود، با روابط گرم و صمیمی در قلب تبریز.
اما در ادامه چه اتفاقی برای چهارراه منصور افتاد؟ یک چهارراه کوچک به بهانه بازآفرینی شهری، همزمان در معرض چند پروژه بزرگ‌مقیاس قرار گرفت: 
در حرکت نخست، خانه‌های قدیمی پیرامون میدان تا شعاع وسیع، تملک و تخریب شد تا بسیاری از خانواده‌های اصیل و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، از محله آبا و اجدادی خود، آواره شهرک‌های آپارتمانی و تازه‌تاسیس شوند. نگارخانه مانی نیز در همین اثنا با خاک یکسان شد. مغازه‌های قدیمی و مراودات محبت‌آمیز روزمره نیز به خاطره‌ها پیوست.
در حرکت دوم، گودبرداری عمیق در وسط چهارراه ایجاد شد، تا یکی از ایستگاه‌های خط ۱ متروی تبریز احداث شود. این گودبرداری عمیق، درست در مجاورت سایت عصر آهن، اجرا شد و بخش ارزشمندی از سایت باستانی تبریز را تیره و تار کرد. 
در حرکت سوم، بخش دیگری از محدوده باستانی را از سمت غرب میدان، نابود کردند تا مجموعه بزرگ عتیق را بسازند. همزمان، واحدهای تجاری بزرگ، جای دکان‌های مردم‌دار و کاسبی‌های سنتی آن گذر را گرفت. 
در حرکت چهارم، مسجد کریم‌خان که از مساجد قاجاری و تاریخ‌ساز تبریز است، تحت یک مرمت سنگین و فرساینده قرار گرفت. بعد از بازسازی، بانیان مسجد تصمیم گرفتند، دو مناره که در هیچ بخش از تاریخ مسجد وجود نداشت، در مقابل مسجد بسازند! 
به این ترتیب، تمام سرمایه انسانی و اجتماعی میدان، در مدت چند ماه به تیغ لودر سپرده شد. مدیران ماجراجو و پرمدعا، تلاطمی به جان این تکه از شهر انداختند که از عهده ده‌ها زلزله و محاصره و قحطی و جنگ ساخته نبود!
نتیجه چه شد؟ هیچ! واحدهای تجاری بزرگ و گران‌قیمت، در اشغال گرد و خاک است. چهارراه منصور به میدانی، سرد و بی‌روح و عاری از ارتباطات انسانی و عاطفی تبدیل شده‌است.  سنگفرش پایین میدان –که از آن به عنوان بزرگترین فرش‌نگاره ایران یاد می‌شود- مدام در معرض تخریب است، بی‌آن‌که کارکرد فرهنگی و هنری خاصی داشته باشد.
عابر پیاده، برای رد شدن از یک سوی میدان به آن‌سوی دیگر، باید از مسیر پرسرعت و خطرناک خودروها بگذرد و وارد گودال میدان شود، یا نه، باید یک کیلومتر، کل میدان را دور بزند! وامصیبتا، اگر رهگذر فرد بیمار، یا سالخورده باشد! چهارراه منصور با آن روابط نزدیک انسانی، هر رهگذری را پس می‌زند.
یکی دو سال است که فروش لباس‌های نازل و ارزان، در میدان رواج یافته و فضای کلی منصور را به دوره تاناکورا سوق داده‌است. رگال‌های کریح لباس، درست در قلب تبریز، یادآور جمعه‌بازارهای ساحلی است.
چند ماه پیش، معاون وزیر راه و شهرسازی، در جلسه‌ای، با بیان اینکه این پروژه، هدیه شرکت بازآفرینی شهری ایران به شهر تبریز قلمداد می‌شود، از مدیران شهری خواست تا در خصوص‌ نگهداری و بازپیرایی این میدان اقدامات لازم را انجام دهند! 
در آخرین اقدام خارق‌العاده، شهرداری منطقه ۸ تصمیم گرفته، «جشنواره کوفته‌تبریزی» در چهارراه شهید بهشتی برگزار کند! البته که کوفته‌تبریزی از میراث ناملموس تبریز و آذربایجان است، اما مشکل این‌جاست که به قدری فراگیر و تاثیرگذار نیست که بتواند از پس یک بحران شهرسازی برآید.
مدیریت شهری، به درستی، درک کرده که که باید جنبه انسانی چهارراه منصور را تقویت کند، اما دیگر کار از کار گذشته و این «درک» با ۲۵ سال تاخیر، نمی‌تواند چهارراه را به گذشته پرشور خود باز گرداند.

لینک کوتاه : https://taninebaran.ir/?p=2844

برچسب ها

نوشته های مشابه

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

برچسب ها
ارتباطات شهرداری منطقه هشت تبریز استاندار آذربایجان شرقی استاندار آذربایجان‌شرقی اقتصاد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی بهروز حسین زاده بهروز حسین زاده مربی تیم‌ملی کاتای نونهالان جشنواره «سهند» دانشگاه تبریز دانشگاه علوم پزشکی تبریز رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی روابط عمومي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان شرقي روابط عمومی دانشگاه تبریز روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تبریز روابط عمومی شرکت گاز استان آذربایجان شرقی روابط عمومی مدیریت شعب بانک توسعه تعاون آذربایجان شرقی روابط عمومی و امور رسانه حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان شرقی روح الله رشیدی روز معلم سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی شرکت عمران سهند شرکت گاز استان آذربایجان شرقی شهرام دبیری شهرداری تبریز شهرداری منطقه هشت تبریز طنین باران طیبه شایان قهرمانی محیط زیست محیط زیست آذربایجان شرقی مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی مشروطه معصومه درخشان هیئت کاراته آذربایجان شرقی هیات کاراته استان آذربایجان شرقی ورزش پایگاه خبری طنین باران پیام تسلیت کاراته کمیته امداد کمیته امداد آذربایجان شرقی